Szymbark jest małopolskim miejscem, wyjątkowym nie tylko ze względu na walory przyrodnicze, ale też z powodu pasjonującej historii. Jak podają najstarsze przekazy historyczne, już w XIV wieku mieściła się w tym miejscu mała osada, natomiast najstarsze źródła pisane poświadczają założenie tu wsi, co miało miejsce w 1369 roku. Król Polski, Kazimierz Wielki, w podzięce za wielkie zasługi dla Rzeczypospolitej rodu Gładyszów, w 1359 roku ofiarował mu przepiękne tereny zewsząd otoczone przez szczyty Gór Grybowskich. Oprócz tego, znajduje się tu rzeka bogata w ryby o nazwie Ropa. Początkowo wieś funkcjonowała pod niemiecką nazwą „Schönberg”, co się tłumaczy jako „piękna góra”.
Warto wspomnieć, że Paweł Gładysz mieszczanin pochodzący z Sącza i podrządczy sądecki, osiedlił się w tamtych terenach już w 1316 roku. Jego syn Jan Gładysz, dnia 27 października 1359 roku za wybitne zasługi rycerskie swoje i swojego ojca, otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego rozległe obszary wokół rzeki Zdyni Wielkiej i Zdyni Małej, by mógł je lokować na prawie magdeburskim. Tak też powstała tu miejscowość Szymbark. Po śmierci Jana Gładysza, pieczę nad miastem przejmują Piotr Gładysz i Mikołaj Gładysz, burgrabia muszyński.
XIV stulecie, oznaczało dla Szymbarku powolne tworzenie grodu, wokół dworku rodziny Gładyszów. Wielkim wydarzeniem było powstanie kasztelu, czyli innymi słowy dworu obronnego Szymbarku. Ta monumentalna budowla, pochodząca z 1540 roku jest ponoć najlepszym przykładem kasztelu w całej Polsce. Ten cenny zabytek architektury renesansowej cechują przede wszystkim lekka attyka akordowa i misternie wykonane sgraffito o elementach geometrycznych, które uzupełniają fantastyczne maski.
Dodatkowo, wspomniany dwór obronny posiada cztery narożne baszty alkierzowe, które miały chronić go z czterech stron świata przed nacierającym wrogiem. Jednak historia wsi była pełna momentów zwrotnych. Mimo nadania praw miejskich w XIV wieku i wybudowania pięknego dworku obronnego, położenie wsi oprócz walorów estetycznych nie sprzyjało rozwojowi handlu czy rzemiosła. Dodatkowo kasztel zniszczony został w 1657 roku przez Węgrów, co w znaczny sposób osłabiło ekonomicznie i politycznie tę miejscowość. Dramatyczne losy Rzeczypospolitej i rozgrywająca się konfederacja barska, która w latach 1768-1772 toczyła w okolicy walki z Rosjanami, wzmagały niepokój w całym regionie Szymbarku. Z tego powodu Szymbark w XVIII wieku ponownie stał się wsią. Jednak wciąż podejmowano nowe próby aktywizowania tej okolicy. Od XVII wieku w Szymbarku prężnie działały niewielkie huty szkła, które zaopatrywały w swój produkt okoliczne wsie. W Szymbarku podejmowano również próby wydobywania ropy naftowej, niestety bez większych rezultatów.
Początek XX wieku był dla Szymbarku wyjątkowo trudny. W czasie I wojny światowej wieś znajdowała się na przedpolu frontu. Stacjonowały tam wtedy zarówno wojska niemieckie, jak i austro-węgierskie. Natomiast podczas kampanii wrześniowej, mającej miejsce w 1939 roku pod Szymbarkiem odbyła się bitwa między Armią Karpaty a Niemcami, w której zginęło siedmiu polskich żołnierzy.
Obecnie Szymbark jest niezwykle popularnym miejscem wypoczynkowym. Przyciąga on turystów dziewiczą naturą, zachwycającą okolicą oraz tradycyjnymi wyrobami szklanymi i kulinarnymi. W Szymbarku nie brak też osób, które wciąż kultywują tradycję swojego regionu. Działa tutaj prężnie Koło Gospodyń Wiejskich oraz dziecięcy zespół folklorystyczny „Przepióreczki”.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
