Czy Michał Siermiński jest komunistą? socjalistą? socjaldemokratą? (niepotrzebne skreślić). Te określenia są niestety równie nieaktualne i nieprawomocne co podział między prawicę i lewicę, z centrum w środku, a także dychotomia takich pojęć jak rewolucja iCzytaj dalej
Kategori: Recenzje
EWA TEODOROWICZ HELLMAN: Poznać i zrozumieć Szwecję
Pod koniec poprzedniego roku ukazał się w Sztokholmie nowy bedeker po Szwecji pióra znanego dziennikarza, wydawcy i redaktora Tadeusza Nowakowskiego – Szwecja na weekend (2021: Polonica Förlag). Lektura tej książki skłoniła mnie do zastanowienia się,Czytaj dalej
Kino epoki Putina
Upadek komunizmu w Rosji nie zaowocował falą filmów rozrachunkowych, ambitnie rozliczających się z totalitarną przeszłością. Chyba nawet częściej ta problematyka ujawniała się w serialach telewizyjnych. Na organizowanych przez wiele lat w Uppsali i Sztokholmie przeglądachCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Bułgaria i Somalia
Te dwa kraje są rzadko lub nigdy nie prezentowane w repertuarze szwedzkich kin. Odziedziczona w Bułgarii tradycja religijno-komunistyczna stanowi tło dla kłopotów realizatora filmowych reklam z ojcem po pogrzebie matki, ex-aktorki, niegdyś rezygnującej z karieryCzytaj dalej
Poezja jest dobra na wszystko
Po dwuletnim poście nadszedł czas na ucztę duchową. W pierwszy dzień kalendarzowej wiosny powrócił Salon Poezji. Zmieniły się tylko progi. Przykurzony art deco w Teatrze Ledermana przejął utrzymany w tradycyjnym stylu Teater Tre. Osoby upośledzoneCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Guliwer w naszych czasach
Trwa Stockholm Film Festival Junior. Na specjalnym pokazie zaprezentowano ukraiński film animowany dla dzieci (młodzieży i dorosłych!), na który zaproszono (bezpłatnie) dzieci ukraińskie wraz z rodzicami. ”Powrót Guliwera”, oparty jest na pomyśle i scenariuszu (weCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Dramat totalnej niemożności
Pięć lat temu omawiałem na tych łamach (NGP 6/2017) inny film Asghara Farhadi – Komiwojażer – który podobnie jak jego arcydzieło ”Nader & Simin” (2011) podejmował pozornie błahe wydarzenia z kroniki wypadków, a te późniejCzytaj dalej
Lektury NS. Rekomendacja miesiąca
To był faktycznie trudny rok. Pandemia, śmierć ukochanej żony, intensywne życie i refleksje nad nim, czyli codzienność Andrzeja Szmilichowskiego. Przyjaciela i felietonisty Nieznanego Świata, kiedyś rockmana i wokalisty Rythm & Blues i Czerwono-Czarnych, a odCzytaj dalej
”Każda strona to orgazm lub rozstanie”
Pruderyjny czytelnik przeżyje szok. O ile w ogóle zdoła tę książkę przeczytać. I to nie tylko ze względu na to, że – jak reklamuje się sama autorka – jest to ”brutalna proza autobiograficzna”, ale także,Czytaj dalej
W Polsce, czyli wszędzie
Złożone okupacyjne losy Piotra Zettingera, chemika, emigranta pomarcowego, zasłużonego w dziele przybliżenia publiczności szwedzkiej w ogóle a dziatwie szkolnej w szczególności, dziejów polskich Żydów w latach Zagłady, posłużyły jako źródło spektaklu ”Ani jednego dźwięku”, wystawionegoCzytaj dalej
”Stracone złudzenia”
Na początku marca ukaże się kolejna książka mieszkającego w Sztokholmie Macieja Klicha. Tym razem to wspomnienie ze strajku studenckiego na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w listopadzie i grudniu 1981 roku. Książka podCzytaj dalej
TADEUSZ MATULEWICZ: Odkrywanie uroków Szwecji
Dotarła do mnie osobliwa książka-przewodnik autorstwa Tadeusza Nowakowskiego “Szwecja na weekend”, zachęcająca do zwiedzania mało znanych, a uroczych miejsc skandynawskiej krainy w czasie wolnym od pracy, to jest między popołudniem w piątek, a poniedziałkiem. WystarczyCzytaj dalej
Kolory życia i świata w wierszach Elżbiety Ścibor-Achenbach
Elżbieta Ścibor-Achenbach, Sztokholmska poetka i malarka, wydała ostatnio nowy tomik wierszy Kolory wspomnień (2021). W Polsce ukazało się wcześniej kilka zbiorków jej utworów poetyckich: Nić życia (1997), Ścieżki życia (1998), Wir życia (1999), Tak jakCzytaj dalej
Nieoczywista tożsamość
Nigdy nie przypuszczałem, że Ryszarda Hanin miała żydowskie korzenie. Aktorka, znana z licznych kreacji, częściej drugoplanowych i epizodycznych niż głównych ról w filmach, także ceniona w teatrze, na ogół grała proste kobiety, ze sfer wiejskichCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Groźne i kompromitujące curiosum
Znalazłem gdzieś – przypadkiem? w czyjej jaskini? (adres znany redakcji) – kuriozalną płytkę DVD zawierającą najnowszy dokument niejakiego Wojciecha Sumlińskiego ”Powrót do Jedwabnego”. Zbieżność tytułów z książką Anny Bikont może nie przypadkowa. Film zaczyna parada cierpiętniczegoCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Alpinista
Cofnijmy się o ponad 100 lat. Za najtrudniejszą wspinaczkę w Tatrach uznawano wówczas południową ścianę Zamarłej Turni. Ściana padła już w roku 1910, ale i później miał tam miejsce szereg tragicznych wypadków, także zespołów kobiecych. GdyCzytaj dalej
Szwedzka monografia trudnego współżycia
W roku 1969 ukazała się w Szwecji niewielka rozmiarami książka znanego dziennikarza Alvara Alsterdala pt. Antisemitism antisionism. Exemplet Polen. W zakresie tej samej tematyki uzupełniła ją 19 lat później obroniona w Uppsali na wydziale socjologiiCzytaj dalej
Szwedzka książka o Powstaniu Warszawskim
Jako “uczestnik” powstania warszawskiego należałem do tych cywili, którzy szukali schronienia w piwnicach. Miałem niespełna 9 lat. Słyszałem na zewnątrz jakieś strzały i wybuchy, raz chyba byli u nas w domu powstańcy i czegoś sięCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Naiwny pacyfizm?
Kiedyś dawno, w głębokim PRL-u, zaniepokojony nagłym brakiem na rynku szynki i in. delikatesów, poprosiłem o wyjaśnienie moją starszą siostrę, wówczas młodą komunistkę. Powiedziała: no bo przecież my musimy się zbroić. Nieco dalej w tymCzytaj dalej
Festiwal zredukowany. Stockholm Film Festival 2021
Sto filmów pokazanych na tegorocznym festiwalu w Sztokholmie to ilość parokrotnie niższa od normalnej. Zmniejszyła się też liczba kin: tę setkę pokazano (każdy film trzykrotnie) tylko w 3 kinach: Skandia, Park i Sture, a jeśliCzytaj dalej
Kino germańskie?
W latach 2009-2019 ukazała się w Polsce 4-tomowa historia kina, autorstwa i w redakcyjnym opracowaniu licznej grupy filmoznawców uniwersyteckiego chowu ostatniego półwiecza. Niektórzy autorzy, specjaliści w zakresie różnych kinematografii narodowych, opublikowali w jednym lub paruCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Amnezja
Rzadko widzimy w szwedzkich kinach filmy greckie. A teraz debiutant Christos Nikou (dedykuje swój film własnemu ojcu) wymyślił – w czasie i być może z inspiracji pandemią – inna epidemię: amnezji. To tylko jeden z objawówCzytaj dalej
Pamiętnik Emmy Lindeblum
Anna Winner (Anna Wiśniewska) – pisarka sztokholmska, mieszkająca ostatnio także w Lublinie – wydała właśnie w Polsce najnowszą swoją książkę Na rasę (2021). Podejmuje w niej stosunkowo mało znany temat dzieci polskich uprowadzonych w czasieCzytaj dalej
Podróż bardzo osobista
To był trudny rok. A nawet trudne dwa lata. Przynajmniej dla sporej części ludzi. Okazało się bowiem, że trzeba wiele rzeczy przedefiniować, oswoić się z nową rzeczywistością, odnaleźć w izolacji. Ale w książce Andrzeja SzmilichowskiegoCzytaj dalej
Nowa książka Wydawnictwa Polonica
Tym razem swoisty bedeker po Szwecji autorstwa Tadeusza Nowakowskiego. Książka ”Szwecja na weekend” zawiera teksty, które w większości były publikowane w ciągu ostatnich lat w Nowej Gazecie Polskiej. Hemester to pojęcie, które popularność zyskało wCzytaj dalej
Tyrmandiada
Wielu celebrytów dorabiało się przed Tyrmandem własnych Abecadeł i Alfabetów. Poczynając od Kisiela, poprzez Miłosza, Słonimskiego, po Urbana; kolejność alfabetyczna, ale też w pewnym stopniu gradacja. Większość z nich miała możliwość samodzielnego opracowania, a takżeCzytaj dalej
Dziennik „Trudny rok” Andrzeja Szmilichowskiego
Moja znajomość z Andrzejem Szmilichowskim, a właściwie z jego twórczością – z esejami, poezją i powieściami – rozpoczęła się znacznie wcześniej, zanim poznałam samego pisarza. Z czasem prowadziłam parę jego wieczorów literackich, opublikowałam też naCzytaj dalej
Ziarenka empatii
Ciekawość i empatia to niemal zawsze właściwa recepta na dobrą książkę. I nie chodzi o to by za każdym razem być ”sympatycznym” dla bohaterów opowieści, ale o odnajdywanie w każdym z nich tego, co najbardziejCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Agonia demokracji?
Czy już mamy (w Niemczech i EU) kryzys porównywalny do lat 1920-1933? Czy należy się obawiać dojścia do władzy neofaszystów? Nie ulega wątpliwości, że trzeba postulować kroki zmierzające do delegalizacji jakichkolwiek ruchów neototalitarnych, które wCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Kim był Oleg Penkovskij?
Najbardziej później znanym oficerem sowieckiego wywiadu wojskowego GRU, mającym dostęp do tajnych materiałów o wymiarze strategicznym, był płk. Oleg Penkovskij (1919-63), współpracujący z brytyjskim wywiadem (MI6), zdemaskowany przez KGB, poddany śledztwu, torturom i stracony wCzytaj dalej
”Na Rasę”
W Wydawnictwie ”Polihymnia” w Lublinie ukazała się nowa książka mieszkającej w Sztokholmie i (Lublinie) Anny Winner. ”Na Rasę” to autentyczna historia kobiety, która jako dziecko została zabrana z Polski w ramach programu Lebensborn i przeznaczonaCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Wyklęci? … Niezłomni?
Pojawiające się od niedawna dwa pojęcia, niemal synonimy, wymagają eksplikacji. Pierwsze dotyczy antyniemieckiej konspiracji w okupowanej Polsce, wszystkich ugrupowań poza Gwardią/Armią Ludową. Najbardziej typowym wyrazem agresywnej propagandy były afisze o AK jako zaplutym karle reakcji.Czytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Kino mniejszości
Społeczeństwo Stanów Zjednoczonych A.P. to był zawsze ”melting pot”, konglomerat różnych ras i i narodowości. Zrazu dominowali biali, czy nawet pewien ich odłam – WASP (White Anglo-Saxon Protestants), później wzmocnieni o białych Europejczyków: Irlandczyków, Włochów,Czytaj dalej
”Wiersze wybrane” Anny Kotlińskiej
W sztokholmskim Wydawnictwie Polonica ukazał się kolejny tomik wierszy. Tym razem to twórczość mieszkającej od 1981 roku w Sztokholmie Anny Kotlińskiej. ANNA KOTLIŃSKA urodziła się 1 grudnia 1947 roku w Pruszkowie pod Warszawą. Studiowała ekonomię naCzytaj dalej
Miasto i wielkomiejskość. Podróż w czasie
Miasto to skomplikowany organizm, który cały czas ewoluuje. Historia powstawania miast to nie tylko historia cywilizacji, ale także historia przemian ideologicznych i kulturowych. Struktura miasta ma swój sens i właśnie o tym pisze w swojejCzytaj dalej
Cyfrowy festiwal
Już drugi rok z rzędu Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie organizuje w formie cyfrowej transmisję (już 28-y) Przegląd Filmów Alpinistycznych im. Wandy Rutkiewicz (8-9 maja 2021). Pierwszego dnia przedstawiono obszerny blok tematyczny: K2. TaCzytaj dalej
ZAPISKI KRYTYCZNE: Unowocześnianie klasyki
Pisałem na tych łamach już dwa lata temu o nadmiarowej proporcji ras nie-białych w filmowych rolach, dotąd obsadzanych przez ”Europejczyków”. Nowy przykład tej tendencji to Franz Biberkopf, tragiczny bohater książki Alfreda Döblina (1929) i dwóchCzytaj dalej
Gdzieś przecież jestem
To nowy tomik wierszy Barbary Kobos Kaminskiej, poetki od lat mieszkającej w Lund i wydającej swoje utwory w języku polskim i szwedzkim. Z treścią zbiorku ładnie współgra ilustracja zamieszczona na okładce: postać kobiety zmierzającej zeCzytaj dalej
”Wiersze Jolanty Szutkiewicz porywają nas w podróż życia…” Reakcje czytelników
Wydany ostatnio przez Wydawnictwo Polonica w Sztokholmie tomik poezji Jolanty Szutkiewicz „Mellan mörkret och ljuset” pozytywnie został przyjęty przez Czytelników i krytyków. Między innymi o tomiku tak pisze Monika Titor, dziennikarka Radia Szwedzkiego: Jolanta SzutkiewiczCzytaj dalej
X Baneff 2021: Pir wo wremja czumy?
Dwa równoczesne, cyfrowo dostępne przeglądy filmów naszych południowych sąsiadów to może ni mniej ni więcej uczta dla kinomanów w czasie zarazy. Tegoroczny, jubileuszowy, X-ty Festiwal Filmów Bałkańskich (12-24.4) nie po raz pierwszy pobudza do myśleniaCzytaj dalej
Nim słońce wzejdzie… deszcz pada wszędzie
Szczęśliwym warto być za życia. Także docenianym, co jest jednym z warunków szczęścia, satysfakcji, zadowolenia z siebie. Nic z tego nie występuje po śmierci. A taki jest los wielu wybitnych ludzi. Najwybitniejszy przykład? Franz Kafka.Czytaj dalej
Nigdy, nigdy więcej…
Osoba o narcystycznych skłonnościach nigdy się nie zmieni. Jeżeli jesteś w związku z taką osobą, tylko od ciebie zależy, czy wyzwolisz się od jej manipulacji. Kropka. Tak brzmi najprostsza konkluzja książki ”Genomskåda narcissisten”. Na czymCzytaj dalej
Kreacje Małgi Kubiak
Mój stryj często powtarzał, że są ludzie, którzy uwielbiają opalać się w cieniu cudzej sławy. Balzak napisał, że upragniona sława jest prawie zawsze koronowaną nierządnicą. Myśli te przyszły mi do głowy po lekturze książki MartyCzytaj dalej
Życie pełne emocji
W którymś momencie życia zawsze przychodzi chęć rozliczenia się bądź podsumowania tego co doświadczyliśmy. Ktoś napisał, że każdy z nas obrasta w zdarzenia, których wspomnienie hamuje radość życia. Ale nie zawsze. Bywa też odwrotnie –Czytaj dalej
W cieniu jabłoni czyli o więziach rodzinnych – na dobre i na złe…
„Będzie to rodzaj autobiografii, wspomnienia jabłka, które nadal leży w cieniu jabłoni”, pisze autorka na wstępie swej książki, przygotowując niejako z góry jej odbiorcę na osobisty charakter tych wspomnień. Zwłaszcza podtytuł – czyli ja jakoCzytaj dalej