Postać Henryka Bukowskiego jest dobrze znana, a dom aukcyjny jego imienia ma światową renomę. Mało jednak kto wie, że Bukowski nie był sam w swoich zainteresowaniach antykwariusza. W tym samym czasie schronienie w Szwecji po Powstaniu Styczniowym 1863 roku znalazł Jan Ławski. Mniej znany, ale jego biografia jest równie interesująca.

 

Jean (jak później go nazywano) urodził się w 1842 roku na Litwie. Po przybyciu do Szwecji osiadł w Norrköpingu, gdzie początkowo założył warsztat krawiecki, później również zakłady tkackie. Za namową Bukowskiego stał się cenionym kolekcjonerem militariów i jednym z zamożniejszych mieszkańców Norrköpingu. W 1873 roku zostaje członkiem francuskiej loży masońskiej ”Hospitaliers francais”.

  Jan Ławski

W 1897 roku wybudował w centrum Norrköpingu, na rogu Drottninggatan i Hamngatan (kwarter Bron) kamienicę zwaną dzisiaj Domem Ławskich. Zaprojektowała ją firma Löfgren & Paulson, a budową zajęła się firma G P Olander. Sylwetka budynku nawiązuje do francuskiego stylu neorenesansowego i ma swoje korzenie w pałacu Azay Le Rideau znad Loary. Pięknie wykończony zarówno zewnątrz jak i wewnątrz naśladuje XIV wieczny renesans. Główne wejście znajduje się od Drottninggatan, klatka schodowa wyłożona jest marmurem, na ścianach są malowidła. Dom Ławskich uważany jest za najbardziej elegancki budynek w Norrköpingu. Jan Ławski na dwóch piętrach prowadził tam sklep, później budynek zmienił właścicieli, dzisiaj poza sklepami na dole, mieści się tutaj Hotel Strand.

Podczas podróży do Polski poznaje w Częstochowie swoją przyszłą żonę Różę Oderfeld, którą później sprowadził do Szwecji. Z tego związku pochodzą dwaj synowie Ławskiego: Lars Johan Stanisław i Sven Jan Kazimierz Władysław. Obydwaj zrobili karierę i zapisali się w historii Szwecji.

Starszy, Sven Jan Kazimierz Władysław, urodził się 1 września 1884 roku w Norrköpingu. 8 września 1902 roku wpisany został w rejestr studentów wydziału prawa Uniwersytetu Uppsalskiego. Pięć lat później uzyskał dyplom prawnika  i rozpoczął pracę notariusza w Sądzie Miejskim w Sztokholmie. Później od 1908 roku na różnych stanowiskach pracował w Sądzie Apelacyjnym (Göta Hovrätt) m.in. jako asesor, sędzia apelacyjny). Odegrał ważną rolę w tworzeniu prawa, przede wszystkim przepisów upadłościowych (gdzie pracował w specjalnej komisji pod przewodnictwem E. Donalda), a także przepisów dotyczących kas oszczędnościowych i umów kredytowych. W latach 1922-24 uczestniczył w pracach nad regulacjami prawnymi dotyczącymi pracy policji szwedzkiej, a także normalizowaniem przepisów dotyczących umundurowania i uzbrojenia policji. Był również ekspertem w dziedzinie ustawodawstwa dotyczącego służby zdrowia, przez 26 lat był przewodniczącym komisji zajmującej się regulacjami w psychiatrii.

Jak piszą jego biografowie, Sven Jan Ławski zdobył wielką renomę „za swoją prawniczą przenikliwość i zaangażowanie legislacyjne”. Jego młodszy kolega w Sądzie Apelacyjnym, Harry Guldberg napisał kiedyś, że w dziedzinie prawa, Ławski „znajduje się kilka kilometrów przed innymi, żeby nie wiadomo jak się starali.” Ławski znany był ze spokojnych ale i czasami ognistych przemówień, które były strumieniem silnych i autentycznych uczuć podyktowanych poczuciem sprawiedliwości (Guldberg).

Do dzisiaj zostaje jednym z najważniejszych szwedzkich twórców przepisów prawnych – w swoich czasach jednym z najwybitniejszych.

15 maja 1919 roku w Saltsjöbaden odbył się ślub Ławskiego z lekarką Lilly Wawrinsky (urodzoną 2 stycznia 1895 roku w Sztokholm. Sven Jan zmarł w Sztokholmie 14 lutego 1963 roku, jego żona również w Sztokholmie 24 kwietnia 1999 roku.

 Dom Ławskich w Norrköpingu

Nie mniej znacząca jest postać Larsa Johana Ławskiego. Urodził się 15 listopada 1886 roku w Norrköpingu. Naukę rozpoczął w Norrköpingu. Później w latach 1906-1910 studiował w Kungliga Tekniska Högskola w Sztokholmie na wydziale inżynierii budowlanej. W międzyczasie w 1908roku ukończył szkołę oficerską. Był podporucznik rezerwy w oddziałach fortyfikacyjnych; później awansował na porucznika i kapitan w 1924. Ale przede wszystkim zasłynął jako inżynier, w latach 1913-1915 pracował przy budowie kanału Trollhättan; 1917-1927 inżynier-konstruktor, a w latach 1930-1935 kierownik budowy. Był także w latach 1929-1930 kierownikiem robót przy pogłębianiu Oxdjupet; a w 1930-1931 kierownikiem przebudowy elektrowni w Motala.

Był jednym z najbardziej znanych i cenionych inżynierów-konstruktorów, zwłaszcza w dziedzinie budowy kanałów i budowy ruchomych mostów. W 1928 roku założył Föreningen för inre vattenvägar (FIMV) którego stał się aktywnym członkiem i wykładowcą. Uczestniczył w międzynarodowych kongresach dla inżynierów, a także opublikował szereg prac dotyczących ruchomych mostów i budowy kanałów (m.in. przebudowy kanału w Södertälje).

Kontynuował swoją karierę wojskową uczestnicząc jako oficer rezerwy w ćwiczeniach i szkoleniach. W latach drugiej wojny światowej (1940-43) pełnił funkcję szefa batalionu w oddziałach inżynieryjnych.

Po ojcu odziedziczył zainteresowanie kolekcjonowaniem antyków. Interesowała go przede wszystkim typografia starożytna, stał się wkrótce posiadaczem pięknej kolekcji dzieł sztuki: przede wszystkim starej broni oraz miniatur i grafik. Zgodnie z testamentem jego majątek przekazany został Vitterhetsakademien, gdzie został wykorzystany m.in. jako wkład w zachowanie takich zabytków jak m.in. zamek w Borgholm i ruiny zamku Almarestäket.

Lars Johan pozostał kawalerem. Zmarł 13 kwietnia 1959 roku w Sztokholmie.

Dzisiaj nie żyje w Szwecji nikt z rodu Ławskich… (www.polskieslady.se)