27 marca 2021 roku odbyła się w Warszawie ceremonia wręczenia XXVII edycji Nagrody Przeglądu Wschodniego za rok 2019. Ze względu na sytuację epidemiczną ceremonia odbyła się w hybrydowej formie, przy poszanowaniu wszelkich zasad bezpieczeństwa. Osobiście wzięło w niej udział tylko 2 odznaczonych – w tej liczbie prof. Raimo Pullat (oraz prof. Gennadii Korolov z Kijowa).
Prof. R. Pullat otrzymał Nagrodę Specjalną „Przeglądu Wschodniego” za całokształt badań, pracy i twórczości naukowej. Laudację, za pośrednictwem Internetu, wygłosił prof. Bogusław Bakuła z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu . Ze względu na doniosłe znaczenie tego wydarzenia udział w uroczystości wziął także ambasador Republiki Estońskiej w RP, Martin Roger.
Dziękując za nagrodę prof. R. Pullat powiedział m.in.: Serdecznie dziękuje Kapitule Nagrody Przeglądu Wschodniego za przyznanie mi Nagrody Specjalnej... To dla mnie ogromny zaszczyt być w Pałacu Kazimierzowskim, miejscu ważnym dla historii Uniwersytetu Warszawskiego i stosunków polsko-estońskich. W tym miejscu doktorat honoris causa otrzymał 10 lutego 1930 roku Otto Strandman, naczelnik państwa estońskiego.
Chciałbym podkreślić, że uroczystość odbywa się w szczególnym roku, kiedy świętujemy stulecie stosunków dyplomatycznych między Polską i Estonią. Moja osobista historia związków z Polska jest trochę krótsza, bo liczy tylko 60 lat. Pamiętam jak dziś ten moment, gdy na obozie sportowym w Sobieszynie pod czeska Pragą poznałem miłość swojego życia, Polkę urodzoną w Warszawie, córkę patrioty polskiego walczącego w AK, Wiesławę. Od tego czasu co roku odwiedzałem Polskę…
Pierwszym naukowcem polskim, którego poznałem, był Rafał Gerber, historyk i archiwista. Umożliwiłem jemu wizytę w Tartu, gdyż zamierzał napisać książkę o Dorpatczykach – Polakach studiujących na Uniwersytecie Dorpackim w Estonii, których było ponad 2 tys….
Ubiegłoroczna uroczystość wręczenia odznaczenia „Bene Meritio” w ambasadzie RP w Tallinnie (fot. archiwum)
Proszę pozwolić też, że powiem kilka słów o moich związkach z Polską. Wydanych zostało 6 moich monografii w języku polskim, w tym „Od Wersalu do Westerplatte” poświęconą stosunkom polsko-estońskim w okresie międzywojennym. W ubiegłym roku wydana została książka „W poszukiwaniu swojej Alma Mater””opisująca kształtowanie się estońskiej inteligencji technicznej do II wojny światowej – m.in. na polskich uczelniach. Mam zaszczyt być członkiem zagranicznym PAU i doktorem honoris causa KUL-u…
Warto też wspomnieć o Stanisławie Herbście, który urodził się w 1901 roku w Rakvere, 100 km od Tallinna i który z mojej inicjatywy ma w tym mieście pamiątkowy kamień…
Wprawdzie Estonia jest niewielkim państwem, ale ważnym dla Polski. Ma na to wpływ polityka, ale też grono oddanych ludzi i instytucji. W tym miejscu chciałbym podziękować za wieloletnia współpracę Ambasadzie RP w Tallinnie, z która miałem zaszczyt zrealizować wiele projektów pielęgnujących wspólną historię. W naszej rodzinie pielęgnujemy tez zarówno estońskość, jak i polskość. Mój syn, obywatel Estonii, jest urodzony w Łodzi, pracuje w polskiej firmie PZU i mówi biegle po polsku…
Swoją nagrodę traktuję nie tylko jako podsumowanie dotychczasowej pracy, ale też zachętę do dalszych działań…
Na koniec pozwolę sobie przytoczyć cytat z jednej z moich książek: „W końcu ubiegłego tysiąclecia, po raz pierwszy w historii, zaistniała możliwość pokojowego zjednoczenia Europy. Narody i państwa starego świata, także Estonia i Polska, popełnią śmiertelny grzech, jeżeli nie wykorzystają tej unikalnej szansy na pokojowa współpracę. Czyż historia nie mogłaby być chociaż raz nauczycielka przyszłości?
Prof. Raimo Pullat (zdjęcie wyżej) otrzymał też (w ubiegłym roku) odznaczenie „Bene Merito” – najwyższe wyróżnienie przyznawane przez ministra spraw zagranicznych RP za wkład w promocję Polski na arenie międzynarodowej. Odznaka Honorowa „Bene Merito” (łac. Dobrze Zasłużonemu) – to polskie cywilne odznaczenie resortowe. Odznaka ustanowiona została w listopadzie 2009 roku jako zaszczytne honorowe wyróżnienie nadawane obywatelom polskim oraz obywatelom państw obcych za działalność wzmacniającą pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Odznakę nadaje minister spraw zagranicznych z własnej inicjatywy lub na wniosek ministra lub kierownika urzędu centralnego, a także kierownika przedstawicielstwa dyplomatycznego, stałego przedstawicielstwa przy organizacji międzynarodowej, urzędu konsularnego, instytutu polskiego lub innej placówki zagranicznej podległej ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych. Odznaka może być nadana tej samej osobie tylko raz i jest jednostopniowa.
Leszek Wątróbski
