Łoniów to wieś polska, położona w województwie świętokrzyskim w powiecie sandomierskim. W Łoniowie znajduje się skrzyżowanie dwóch dróg krajowych numer 9, prowadzącej przez Radom do Rzeszowa oraz z Sandomierza do Warszawy.

Wieś ta, wymieniana została w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego wydanego w dwóch tomach pod koniec XIX wieku. Wieś Łoniów, niegdyś należała  należała do rodziny Gniewoszów, pieczętujących się herbem Rawicz. Początkowo była ona własnością Pawła Gniewosza, później Jana Wnorowskiego herbu Strzegonia. Oni to, brali udział w kontrreformacji i zniszczyli istniejący w Łoniowie zbór kalwiński, oddając pomieszczenie modlitewne katolikom. Działo się to za namową  żony Marcina Gniewosza, Anny Leskej wdowy po Stanisławie Dedyńskim.

Katolicki kościół

Zachował się oryginalny opis tego zboru z 1853 roku, w książce noszącej tytuł „ Dzieje kościołów wyznania helweckiego”. Łoniów jako wieś posiadała katolicki kościół parafialny murowany, sąd gminny, urząd gminny, szkołę początkową 1-klasową ogólną, a także dom schronienia dla starców i kalek. W 1827 roku, było tu 48 domów, 342 mieszkańców, 444 mórg ziemi dworskiej i 586 mórg ziemi włościańskiej. Kościół istniał już w 1440 roku, chociaż dopiero w 1633 roku został on przez biskupstwo poświęcony. Łoniów w 1596 roku przeszedł w ręce Chrzanowskich, później należał do rodziny Kuczkowskich i Moszyńskich. Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego na dobra Łoniowa składają się folwarki takie jak: Łoniów, Wnorów, Zawidza, Skrobno i Łukowiec.

Poplecznik targowicki

Pod koniec osiemnastego stulecia, przedstawiciel rodu Adam Moszczyński właściciel Łoniowa, był poplecznikiem Szczęsnego Potockiego i jednym z najzagorzalszych uczestników konfederacji targowickiej. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej przeszedł on na służbę rosyjską, gdzie otrzymał od imperatorowej rosyjskiej nadania ziemskie na Ukrainie w guberni kijowskiej.

Kilka słów o kościele

Kościół był kilkukrotnie przebudowywany. Po raz pierwszy w 1759 roku, kiedy to Łukasz Moszczyński dobudował kaplicę MB Szkaplerznej. Przeciwległą kaplicę świętego Franciszka Ksawerego wzniósł pod koniec osiemnastego wieku, hr. Ignacy Hilary Moszyński. W roku 1818 odrestaurował on kościół i dobudował od frontu wieżę. Znalazły się w niej dwa dzwony i sygnaturka. Kościół jest murowany i otynkowany. A co najważniejsze zbudowany na planie krzyża greckiego.  Przybudowana od zachodu wieża jest czworoboczna, trzykondygnacyjna, z obszerną kruchtą znajdującą się w przyziemiu. Prezbiterium jest prostokątne, a zakrystia dobudowana została od strony północnej. Wnętrza przykryte są pozornymi drewnianymi sklepieniami kolebkowymi. Prezbiterium i kaplicę, otwierają nawy ostrołukowymi arkadami. Na zewnątrz świątyni, znajduje się w niszy pomnik  przedstawiający trumnę, a przy niej stojącą niewiastę. Jest to pomnik Zofii z Rozmiszewskich hr. Moszyńskiej, żony Ignacego Hilarego, zmarłej w  1812 roku.

Ewa Michałowska-Walkiewicz