Kilka kilometrów na południowy wschód od Jarnołtowa, niedaleko jeziora Niemoje (pruskie Trumpe), znajduje się osada Tarpno (niemiecka nazwa Terpen). Miejscowość ta należy do gminy Zalewo w powiecie iławskim.

W wieku XIII

Z biegiem czasu, bo na początku XIII wieku tereny te opanowali Krzyżacy. Znajdująca się tu osada, pierwotnie nazywała się według nazewnictwa krzyżackiego Rengen. Historia Tarpna miała raczej burzliwy przebieg. Warto jest w tym miejscu wspomnieć, że gdy w 1329 roku zaczęto tu budowę murowanego kościoła, ludzie z Tarpna poczęli przybywać do niego masowo na regularne modlitwy. Działo się tak dlatego, iż dziedzic tych terenów, wpajał wszystkim wiernym z pobliskiej parafii, że trzeba przychodzić do kościoła na modły, ponieważ jest to etniczny kościół pruski, a wszyscy święci mają pruskie korzenie i tylko pruskiej ludności błogosławią. Po utworzeniu w roku 1874 urzędu stanu cywilnego w pobliskim Jarnołtowie, urząd ten  objął swoją jurysdykcją także i Tarpno. Ludność tutejsza raczej się nie konsolidowała z ludnością polską, ale i małżeństwa pruskie tu zawierane stanowiły rzadkość

Konstrukcja drewniana

Dwór w Tarpnie, początkowo był niewielki o konstrukcji drewnianej. Pojawił się on na tym terenie w wieku siedemnastym. Zaś został on znacząco rozbudowany w  połowie XIX wieku. Stało się to z inspiracji ówczesnego właściciela tego terenu jakim był Ludwig Friedrich von Reichel. Zwieńczeniem jego przebudowy był przekształcony budynek dworski wykonany według projektu Johanna Larassa w 1865 roku. Obok wspomnianego dworu, rozciąga się wzdłuż brzegów jeziora, po stronie południowo-zachodniej, przepiękny park z dużym stawem oraz kładką spacerową. W południowej części parku powołano do istnienia cmentarz rodowy. Wspomniany budynek dworski, wzniesiono na planie litery E, z dwustronnym ryzalitem na osi budynkowej. Budynek ten posiada mocno wysunięte od linii frontu boczne skrzydła. W elewacji tegoż dworu, od strony ogrodowej przepiękny ryzalit, usytuowany jest tuż przed obszernym tarasem. Przed elewacją frontową niegdyś istniało obszerne podwórze, wokół którego były niskie zabudowania gospodarcze oraz inwentarskie.

Szesnaste stulecie

Do roku 1537 Tarpno pozostawało pruską osadą, rzecz jasna zamieszkiwaną przez Prusów. Pierwsze wzmianki pisemne o wsi pochodzą z roku 1395 i donoszą nam one, że osada ta założona była na powierzchni 16 włók ziemskich i posiadała ona jedynie 5 gospodarstw. Pierwszym właścicielem Tarpna, był bogaty ziemianin Jakub von Diebes, który otrzymał we wtorek dnia 1 grudnia 1530 roku z nadania władcy Prus księcia Albrechta, wiele majątków ziemskich.

W osiemnastym wieku

Von Diebes władał Tarpnem do roku 1742, a kolejni właściciele Tarpna to: Hildebrand von Diebes, Melchior Fryderyk von Diebes, Hildebrand Erhard von Diebes, Melchior Daniel von Diebes, Johan Wilhelm von Diebes. Poprzez małżeństwo córki ostatniego z von Diebesów, Tarpno przeszło pod władanie rodu von Hülsen. Nowy właściciel Bernard Karol Fryderyk von Hülsen w 1747 roku, niestety  sprzedał Tarpno. Od tego czasu Tarpno stało się majątkiem rycerskim. Z biegiem lat, właścicielem kolejnym Tarpna został Carl Georg Heinrich Otto von Sydow. Nie dbał on raczej o majątek, lecz tylko o swoje i córek eskapady zagraniczne. Doprowadziło to do tego, iż osadnicy ziemscy, poczęli nagminnie wyprowadzać się z tego miejsca.

Czas międzywojnia

Lata dwudzieste XX wieku nie były także szczęśliwe dla Tarpna. Ciężka sytuacja ekonomiczna pruskiego rolnictwa, była wręcz katastrofalna. Bardzo ostre zimy następujące sukcesywnie po sobie, zniszczyły plony zbóż ozimych. Dlatego też właściciel Tarpna sprzedał majątek von Domhardtom z Dobrocina. Zaś piękny park oraz pobliski las, zostały sprzedane Karlowi Schaeferowi.

Pałac w Tarpnie nie ucierpiał podczas wojny, a tuż po jej zakończeniu w latach czterdziestych ubiegłego wieku umieszczono w nim 10 rodzin, ze wschodu Polski. Jedno skrzydło pałacu wykorzystano na pomieszczenia gospodarcze. Sukcesywnie nieremontowany budynek popadał w degradację.

Ewa Michałowska-Walkiewicz