Zasługi Zygmunta Łakocińskiego w działalności polskiej emigracji w Szwecji są dość dobrze udokumentowane. Pojawił się w Szwecji w 1934 roku podejmując pracę jako lektor języka polskiego na uniwersytecie w Lund, a później na stanowiskach konserwatorskich i muzealnych. Miał również płatną funkcję referenta prasy polskiej przy Konsulacie Polskim w Malmö.
Wybuch drugiej wojny światowej zastał go w Szwecji, gdzie przebywał wraz z żoną Carolą vov Gergfelt, pochodzenia duńskiego, z którą ślub zawarł w 1935 roku. W latach 1939-1945 zajmował się m.in. dokumentowaniem relacji prasowych, medialnych, propagandowych na temat trwającej wojny. W 1945 roku, kiedy do Szwecji zaczęły przyjeżdżać transporty więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych, założył i własnymi siłami prowadził Polski Instytut Źródłowy w Lund, który zajmował się zbieraniem relacji od byłych więźniów dokumentując w ten sposób zbrodnie hitlerowskie. Łącznie udało się zebrać ponad 500 wywiadów z więźniami, które w 1948 roku przekazał do Hoover Institution przy Standford University w USA.
W 1972 roku ponownie skontaktował się z Instytutem Hoovera i zdeponowane dokumenty powróciły do Szwecji, na uniwersytet w Lund. Są jednymi z najcenniejszych zasobów archiwalnych, dokumentujących zbrodnie niemieckie w czasie wojny. Od 2017 roku archiwum zostało otwarte dla publiczności i badaczy, a wszystkie dokumenty zostały (gównie dotyczące obozu koncentracyjnego w Ravensbrück) dostępne jest w wersji cyfrowej.
Łakociński był także wydawcą i redaktorem jednego z pierwszych pism emigracyjnych w Szwecji, ukazującego się w Lund w latach 1945-46 tygodnika „Polak” i autorem wielu prac naukowych dotyczących historii. Był także sekretarz Związku Polaków w Szwecji w 1935 roku. Po przejściu na emeryturę w latach 70. powrócił do Polski.
Niedawno w Lund miała miejsce premiera filmu o archiwum zgromadzonym przez Łakocińskiego. Film dokumentalny LAKOCINSKI’S 9: Documenting the Unspeakable powstał dzięki darowiźnie Fundacji Crafoord, a jego autorami są Magnus Gertten, Caroline Troedsson i Sebastian Claesson.
STREFA.SE