Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu to obiekt historyczny, powstały na bazie jednej z najstarszych kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Obejmuje ona sieć podziemnych korytarzy, biegnących pod samym centrum miasta.

Wspomniane podziemne trasy turystyczne Sztolni Królowa Luiza, są największym skarbem tego miejsca. Jest to prawdziwa podróż przez różne koleje dziejów Polski i Europy.
W XVIII wieku

Pod koniec XVIII stulecia, na tereny Górnego Śläska, został sprowadzony z Brabantu inżynier górniczy, który nazywał się Salomon Isaac. Na polecenie dyrektora Wyższego Urzędu Górniczego Fryderyka Wilhelma von Redena, Isaac prowadził badania geologiczne na terenie miast Zabrze i Chorzów.

Odkrycie

W 1790 roku odkrył on znaczne pokłady węgla w dolinie rzeki Czarniawki. Dzięki tym złożom, postanowiono zbudować w Zabrzu jedną z pierwszych państwowych kopalń węgla. Rozpoczęcie prac związanych z wydobyciem czarnego złota,  rozpoczęły się w 1791 roku. Wtedy to kopalnię też nazwano „Królewska:. W roku  1811 kopalnia ta nazwana została „Königin Luise Grube” („Królowa Luiza”), na pamiątkę zmarłej rok wcześniej żony króla Fryderyka Wilhelma III.

Napływ wody

Pierwsze lata działalności tego miejsca, to szereg prób radzenia sobie z napływem wody. Woda w wyrobiskach utrudniała z czasem pracę górników. Początkowo wylewano wodę wiadrami. Nie wystarczająca była również sprowadzona z Tarnowskich Gór maszyna parowa. Ona to napędzała pompy odwadniające.

Sztolnia odwadniająca

Fryderyk Wilhelm z czasem nakazał zaprojektowanie sztolni odwadniającej. Wtedy to właśnie Kopalnia Królowa Luiza stała się jedną z największych i najnowocześniejszych kopalń na Górnym Śląsku. Jednym z ważniejszych odbiorców zabrzańskiego węgla, była Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach. W 1846 roku, kopalnia otrzymała jedną z pierwszych na Górnym Śląsku bocznic kolejowych, co umożliwiło transport węgla nawet do najdalszych miejsc.

Kolejne szyby

W latach 50. XIX wieku, powstały w tej kopalni szyby: „Carnall”, „Prinz Schönaich” i „Krug”. W latach 1869–1890 zgłębiono też istniejące wcześniej szyby „Poremba”. W 1898 roku „Królowa Luiza” osiągnęła niepobite przez wiele lat wydobycie węgla, sięgające 3,3 miliona ton węgla, zatrudniając przy tym 8,5 tysiąca górników. Była ona podzielona na trzy pola wydobywcze: Zachodnie, Wschodnie i Południowe. W 1887 roku Kopalnia Królowa Luiza, zakupiła kopalnię Gewalt. W 1929 roku przedsiębiorstwo zostało podzielone na dwie samodzielne kopalnie „Królowa Luiza Zachód” i „Królowa Luiza Wschód” dostarczające razem 2,6 mln t węgla.

Dziś jedynie uczestnicząc w wycieczce można przenieść się do czasów świetności tego miejsca.

Ewa Michałowska-Walkiewicz