Pałac Saski, znajdował się niegdyś przy dzisiejszym placu Marszałka Piłsudskiego. Został on zniszczony przez wojska niemieckie, po zakończonych działaniach Powstania Warszawskiego w grudniu 1944 roku.

Pierwotnie na miejscu wspomnianego pałacu, stał dwór Tobiasza Morsztyna. Jego spadkobierca, a zarazem nowy właściciel dworku Jan Andrzej Morsztyn, postanowił rozbudować otrzymaną rezydencję. Przy niej to, od strony Walu Zygmuntowskiego  wybudował w 1661 roku piętrowy barokowy pałac z czterema wieżami. Pałac ten zakupił w 1713 roku król August II Mocny. On to  rozpoczął jego przebudowę, którą ukończył w 1724 roku.

Największa z sal pałacowych

Od 1716 roku Sala Teatralna pałacu, stanowiła miejsce organizowania przedstawień teatralnych w stolicy. Autorem dekoracji tegoż pałacu, był Louis de Silvestre.

W ramach rozbudowy pałacowego gmachu, przyłączono do niego inne okoliczne rezydencje magnackie. Przebudowa pałacu przebiegała w trzech etapach. Od 1713 roku do początków lat 20. XVIII wieku, następnie aż do śmierci Augusta II Mocnego, która miała miejsce w 1733 roku i ostatecznie do lat 40. XVIII wieku, kiedy to August III Sas Gruby ukończył rozbudowę całkowicie. .

Po śmierci Grubego

Po śmierci Augusta III Sasa czyli po 1763 roku, pałac ten utracił status rezydencji królewskiej. Wciąż należał jednak do kolejnych dziedziców saskich, którzy wynajmowali pomieszczenia budynku na biura i mieszkania. Dnia 17 kwietnia 1794 roku, gdy miała miejsce Insurekcja Kościuszkowska pod Pałacem Saskim od strony wschodniej, stoczono z żołnierzami rosyjskimi jedną z największych bitew w Warszawie. Powstańcy wówczas odparli atak silnej kolumny wojsk rosyjskich, zmierzającej na odsiecz oblężonemu wodzowi armii rosyjskiej Osipowi Igelstromowi.

Po kongresie wiedeńskim

W latach 1808–1816 Pałac Saski był nadal własnością królów saksońskich. Na kongresie wiedeńskim Fryderyk August, został zmuszony do zrzeczenia się tytułu księcia warszawskiego. Wówczas to pałac sprzedano rządowi Królestwa Polskiego.  Jesienią 1810 roku na drugim piętrze zamieszkali w nim Mikołaj i Justyna Chopinowie. W 1817 roku podjęto próby zmiany charakteru budynku. Do realizacji tej koncepcji jednak nie doszło, gdyż ówczesny namiestnik Józef Zajączek zrezygnował z tej przebudowy ze względu na jej wysokie koszty.

Przebudowa po powstaniu listopadowym

W 1837 roku Adam Idźkowski magister budownictwa, dokładnie opracował na zlecenie nowego właściciela Pałacu Saskiego, kupca Iwana Skwarcowa, plany jego przebudowy. Na podstawie planów Idźkowskiego, dokonano zatem przebudowy pałacu w stylu klasycystycznym. Zmodyfikowano także skrzydła boczne pałacu, dodając  nawiązujące do stylu kolumnady i pilastry.

Pomnik siedmiu oficerów

W listopadzie 1841 roku przed pałacem odsłonięto pomnik siedmiu polskich oficerów- lojalistów, zabitych w dniu 29 listopada 1830 roku, podczas powstania listopadowego. W 1864 roku, spadkobiercy Iwana Skwarcowa sprzedali pałac władzom wojskowym. Do 1915 roku gmach zajmowała armia Imperium Rosyjskiego.

Rok 1918

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, ulokowano w tym pałacu Sztab Generalny Wojska Polskiego. W 1923 roku przed budynkiem ustawiono pomnik Józefa Poniatowskiego. W latach 1930–1937 Pałac Saski był siedzibą Biura Szyfrów.

Wybuch wojny

Po wybuchu II wojny światowej, pałac zajął Wehrmacht. Po upadku powstania warszawskiego, w grudniu 1944 roku gmach pałacowy został wysadzony przez żołnierzy niemieckich. Ocalał tylko fragment arkad pałacowych z Grobem Nieznanego Żołnierza.

Ewa Michałowska-Walkiewicz