Grodzisk Mazowiecki, to miasto położone na Równinie Łowicko -Błońskiej na Mazowszu. Usytuowany jest on nad rzekami Mrowną i Rokicianką.
Wczesne wieki średnie
Początki Grodziska Mazowieckiego należy wiązać z okresem wczesnego średniowiecza. Wówczas to, na obrzeżu Puszczy Jaktorowskiej jej właściciele ulokowali grodzisko pograniczne, którego pozostałości znajdują się do dziś. W 1355 roku, wspomniani właściciele grodu Ostojałowscy herbu Ostoja ufundowali w nim kościół. Spłonął on w roku 1441, najprawdopodobniej w wyniku podpalenia go przez Krzyżaków. Na jego miejscu wzniesiono w 1460 roku nowy Grodzisk, który stał się w XV wieku siedzibą katolickiej parafii.
Do roku 1623
Od końca XV stulecia aż do roku do 1623, właścicielami tej miejscowości była rodzina Okuniów, a następnie Mokrowskich. W 1522 roku, lokowano tutaj potężne jak na tamte czasy miasto, któremu przyznano przywilej organizowania 2 jarmarków i 1 targu tygodniowo. W 1540 roku, znów pożar zniszczył miasto i tutejszy kościół. Do odbudowy przystąpiono dopiero w końcu XVI stulecia, wznosząc tutaj nowy kościół, a tuż obok niego pobudowano szpital-przytułek dla ubogich. Lokalizacja Grodziska na skraju puszczy sprawiła, że już wtedy nazwany był on Mazowieckim i stał się lokalnym centrum handlowym i produkcyjnym. Istotną rolę pełniło tu młynarstwo. Dzięki niemu w szesnastym stuleciu, powstał miejscowy cech młynarski. Przetrwał on do XIX wieku dając zatrudnienie i godziwe zarobkowanie ponad trzydziestu osobom.
Podczas wojen ze Szwedami
W roku 1688, wybudowano tu znów nowy kościół. Odegrał on niebagatelną rolę podczas wojen polsko-szwedzkich. Właśnie w nim, zbierali się Polacy wznosząc modły o jak najszybsze zawarcie pokoju. Tutaj też leczono rannych i tutaj kryli się polscy wywiadowcy wojskowi. W połowie XVII stulecia, miasto zostało znów zniszczone. Przy życiu zostało niewielu mieszkańców. Wojna północna rozegrana w latach 1700-172, przyczyniła się do kolejnych spustoszeń Grodziska Mazowieckiego.
Gdy wybuchła epidemia
Miasto w 1708 roku, nawiedziła Grodzisk epidemia cholery. Zmarła wówczas ponad połowa mieszkańców tej miejscowości. W latach siedemdziesiątych XVIII stulecia, liczba ludności liczyła niespełna 370 osób.
Teren walk powstańczych
W czasie powstania listopadowego, mającego swój początek w roku 1830, Grodzisk Mazowiecki był terenem walk między wojskami powstańców a Rosjanami. Walki te znów krwawo obeszły się z mieszkańcami Grodziska. Bieda zewsząd zaczęła zaglądać w oczy tutejszej ludności. Dopiero przeprowadzenie przez miasto w 1846 roku, linii kolejowej łączącej Warszawę ze Skierniewicami, przyczyniło się do ożywienia gospodarki. W 1865 roku, właścicielką tutejszych dóbr został hrabia Skarbek. Mimo tendencji rozwojowych miasto utraciło prawa miejskie w 1870 roku, za udział w powstaniach, zabroniono pracy młynom i zlikwidowano wszelkie miejskie usługi. Grodzisk Odzyskał on prawa miejskie w 1919 roku.
Znów rozwój miasta
Koniec XIX stulecia, zapoczątkował rozwój Grodziska Mazowieckiego. Założono tu przedsiębiorstwa z branży spożywczej, była tu fabryka octu i mąki. Działały tu fabryki trykotarskie, chemiczne i farmaceutyczne. Z biegiem lat, Grodzisk stał się osiedlem letniskowo-wypoczynkowym oraz uzdrowiskiem. W 1884 roku, wybudowano tu sanatoryjny Zakład Wodoleczniczy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, miasto intensywnie rozpoczęło swój rozwój. Proces ten był kontynuowany po zakończeniu II wojny światowej. Obecnie miasto pełni rolę lokalnego centrum przemysłowego w aglomeracji warszawskiej.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
