Truskawiec – miasto-uzdrowisko. Ślady polskie na Ukrainie

Truskawiec należał przed II wojną światową do Polski i był jednym z najbardziej znanych uzdrowisk. Miasto położone było na wysokości 400 m npm, na tzw. przedgórzu Karpat Wschodnich, sto km na południe od Lwowa. Kurort odwiedzany był przez tysiące wypoczywających w nim ludzi z całej Polski. Powstanie kurortu było konsekwencją wydobywania tam ropy naftowej. Podczas któregoś, kolejnego odwiertu, zamiast cennego paliwa natrafiono na obfite źródła mineralne, skąd zresztą nazwa najsłynniejszego z nich: „Naftusia”.

Za oficjalną datę założenia uzdrowiska przyjmuje się dziś rok 1827, kiedy to zbudowano tam pierwsze pomieszczenie z wannami do kąpieli mineralnych /choć osada Truskawiec istniała już  w roku 1799/. Sześć lat później, w roku 1833, lwowski farmaceuta i chemik Teodor Torosewicz przeprowadził badania wód złoża truskawieckiego. Jego dziś imię nosi największy deptak miejski, przy którym znajdują się najważniejsze źródła lecznicze oraz park zdrojowy.

Od połowy XIX wieku Truskawiec zdobył sławę jednego z wiodących uzdrowisk Europy, nie ustępującego swymi właściwościami leczniczymi innym znanym uzdrowiskom, takim jak: Karlowe Wary czy Baden-Baden.

W wydanym przez Krajowy Związek Zdrojowisk i Uzdrowisk we Lwowie, w roku 1912, Przewodniku po zdrojowiskach i miejscowościach klimatycznych Galicji, czytamy w nim m.in.:

rozległa wieś położona na terenie pagórkowatym, z ładnym widokiem na okalające góry, pokryte rozległymi lasami, z zakładem kąpielowym w środku wsi, klimatem łagodnym i doskonałym powietrzem.

Zdrojowisko posiada około 1500 pokoi do wynajęcia, w tym kilkadziesiąt w domach zakładowych, kilkadziesiąt ozdobnych willach oraz małych dworkach urządzonych wygodnie dla kuracjuszy.

 Aprowizacja na miejscu pełna. Istnieją 2 zakładowe restauracje, cukiernia, piekarnia, mleczarnia, 2 pensjonaty, kilka restauracji żydowskich, sklepy z wiktuałami, rzeźnia, jatki, masarnia.

Zakład leczniczy w Truskawcu posiada 3 budynki dla łazienek mineralnych o 120 kabinach oraz łazienki borowinowe. Jest też 8 eksploatowanych źródeł mineralnych, w tym 4 używane do kąpieli, a 4 wyłącznie do picia. Do pierwszych należą słone źródła „Surowica” i „na Pomiarkach” oraz siarczane „Edwarda” i „na Lipkach”. Do picia natomiast używane są: „Maria” – słono-glauberska, „Zofia” – słono-gorzka, „Bronisława”- słono-ziemna i radioczynna oraz słynna „Naftusia” – stanowiąca do dziś nieprześcigniony unikat balneologicznego źródła.

Obok źródeł istnieją także w Truskawcu bogate pokłady doskonałej borowiny siarczano-żelazistej oraz słono-siarczanego mułu leczniczego. W wodach truskawickich wykryto w roku 1910 radioczynność.

Dziś na terytorium Truskawca znajduje się 14 naturalnych źródeł mineralnych oraz złoża tzw. wosku górskiego – ozokerytu. W kurorcie może jednocześnie odpoczywać blisko 30 tys. kuracjuszy. Uzdrowisko posiada dobrą bazę diagnostyczną z wieloma laboratoriami immunologicznymi, biochemicznymi, ogólnoklinicznymi, bakteriologicznymi oraz dziesiątkami gabinetów diagnostyki funkcjonalnej, endoskopii, rentgenologii, itd. W Truskawcu leczone są dziś choroby: nerek i dróg moczowych, przemiany materii oraz przewodów pokarmowych oraz wiele schorzeń towarzyszących.

Swą sławę Truskawiec zawdzięcza jednak wodzie leczniczej „Naftusia”, która jest słabo mineralizowanym związkiem hydro-węglano-magnezowym z wysokim stopniem substancji organicznych pochodzenia naftowego. Na dzień dzisiejszy nie odkryto wód o lepszym efekcie leczniczym, sprzyjających wyprowadzaniu drobnych kamieni z nerek, woreczka żółciowego oraz dróg moczowych. „Naftusia” usuwa ponadto niebezpieczeństwo powtórnego utworzenia się kamienia oraz normalizuje przemianę materii, w tym węglowodanów u chorych na cukrzycę i polepsza działanie przewodu pokarmowego, chroni i odnawia komórki wątrobowe oraz wyprowadza z organizmy niedotlenione produkty przemiany materii.

Znana jest również z właściwości: moczopędnych, żółciopędnych, wpływających znieczulająco na wszelkie bóle, usuwających procesy zapalne w nerkach czy drogach moczowych. Dzięki też swemu działaniu immulogicznemu zdecydowanie podwyższa możliwości ochronne organizmu i uprzedza choroby onkologiczne.

W Truskawcu zawsze mieszkali Polacy. Tak jest i dziś. Wielu z nich należy do tamtejszych organizacji polskich wchodzących w skład Federacji Organizacji Polskich albo  Związku Polaków na Ukrainie. Jest też kościół katolicki pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, w którym odprawiane są nadal polskie nabożeństwa.  Są też dwie tablice pamiątkowe: Teodora Torosewicza – farmaceuty i chemika lwowskiego oraz Rajmunda Jarosza – prezesa spółki akcyjnej „Zdroje Truskawieckie” w latach 1911-1937, wielkiego budowniczego i reformatora kurortu. Jest wreszcie pomnik Adama Mickiewicza wzniesiony w roku 1898 w stuletnią rocznicę powstania Truskawca. Na każdym też kroku spotyka się dziś w Truskawcu turystów z Polski, gdzie można taniej odpocząć niż nad tradycyjnym Bałtykiem.

Tekst i zdjęcia: Leszek Wątróbski

Lämna ett svar