Miasto położone jest na zachodnim wybrzeżu półwyspu, nad Morzem Czarnym, nad wdzierającą się w ląd na 7 km Zatoką Sewastopolską. Miasto było za czasów ZSRR zupełnie zamknięte dla turystów i gości z zagranicy.

Pierwsze budynki mieszkalne wzniesiono w Sewastopolu w roku 1783, jeszcze przed pierwszym przyłączeniem Krymu do Rosji. Sewastopol budowali ukraińscy i rosyjscy marynarze. Caryca Katarzyna II zdecydowała, że właśnie na zachodnim wybrzeżu Krymu powstanie baza Rosyjskiej Cesarskiej Floty Czarnomorskiej, stocznia wojenna, twierdza i koszary.

Już w połowie XIX wieku, po przeniesieniu z Chersonia bazy floty wojennej, Sewastopol stał się jednym z największych miast półwyspu. W czasie wojny krymskiej (1854-1855) miasto broniło się przez 349 dni przed atakami wojsk angielskich, francuskich i tureckich.

Pomnik obrońców miasta w czasie wojny krymskiej 1854-1855 przed atakami wojsk angielskich, francuskich i tureckich

W Sewastopolu, w roku 1905, miało też miejsce powstanie załogi pancernika „Patiomkin”, zapowiadające nadchodzące zmiany ustrojowe w Rosji. Tego samego roku wybuchło tam również powstanie, w którym uczestniczyły załogi kilku statków.

Kolejna obrona miasta, która przeszła do historii, miała miejsce w latach 1941-1942. Sewastopol, atakowany z morza, lądu i powietrza przez 200 tysięczną armię niemiecką i rumuńską ostatecznie się poddał. Doszczętnie zniszczony przez wojnę szybko się odbudował. Do połowy lat dziewięćdziesiątych był miastem zamkniętym dla obcokrajowców, jak wiele innych miast byłego ZSRR, w których znajdowały się bazy woskowe lub zakłady zbrojeniowe.

Najczęściej odwiedzanym dziś miejscem Sewastopola jest tzw. Muzeum Bohaterskiej Obrony i Wyzwolenia Sewastopola  posiadające blisko sto tysięcy eksponatów. Najciekawszy wśród nich jest bez wątpienia obraz-panorama „Obrona Sewastopola, 1854-1855” oraz diorama „Szturm na Górę Sapun, 1944”.

W granicach miasta znajdują się również ruiny starożytnego miasta Chersonez. Opiekuje się nimi Historyczno-Archeologiczne Muzeum, powstałe w roku 1978. Obejmuje ono swym obszarem teren starego helleńskiego grodu powstałego w VI wieku pne. Chersonez był miastem-państwem o ustroju republikańskim, stanowiącym dawniej ważny ośrodek polityczno-kulturalny tamtego regionu Europy. W Chersonezie, w roku 988, wielki książę kijowski  Włodzimierz przyjął wiarę chrześcijańską. Poślubił tam też córkę cesarza bizantyjskiego księżne Annę.

Do dziś zachowało się w Chersonezie wiele dawnych budowli, rozkład ulic z akropolem i agorą, ruiny teatru, groby. Zachowały się także ruiny dawnych świątyń chrześcijańskich. Jest też klasztor i sobór św. Włodzimierza wzniesiony w roku 1850 w granicach starożytnego Chersoneza, na pamiątkę chrztu księcia kijowskiego, dziś odnawiany.

Tekst i zdjęcia w tekście: Leszek Wątróbski