Początki miasta Żory sięgają XIII stulecia, kiedy to książę opolski Władysław dokonał zamiany ziem, w ramach czego uzyskał prawa do wsi Żory. Z biegiem lat poczynił on starania, by podnieść wspomnianą wieś do rangi obronnego miasta Civitas Sari. Od tego czasu Żory były własnością książąt górnośląskich z rodu Piastów i właśnie z tym rodem – aż do lat dwudziestych XVI wieku – dzieje tego miasta były bardzo ściśle związane.

W 1526 roku, Żory wraz z całym Śląskiem weszły w skład monarchii habsburskiej.  Ciasna zabudowa miasta sprzyjała bardzo częstym pożarom. W latach 1522-1882 miasto płonęło ponad 30 razy. W 1661 roku, pożar w godzinę strawił zabudowania pozostawiając nietkniętym jedynie słodownię browarną, kilka domów prywatnych i pobliskie więzienie. Wielu mieszkańców opuściło wtedy Żory z powodu braku pożywienia i dachu nad głową. W wyniku zatrucia czadem zginął burmistrz miasta Marcin Scholtz, a także wiele innych mieszkańców. Po pożarze utrwalił się zwyczaj obchodzenia Święta Ogniowego, kiedy to mieszkańcy proszą Boga o ochronę przed ogniem.

Muzeum Ognia

Muzeum Ognia w Żorach powstało przy współudziale całego województwa śląskiego. Ponieważ zawsze pożar był tragiczną sytuacją, z jaką zmagało się miasto na przestrzeni wielu lat, muzeum miało uzmysłowić turystom fatalne w skutkach momenty które doświadczali mieszkańy tego regionu. Gmach muzeum został zaprojektowany przez Barbarę i Oskara Grąbczewskich, a jego budowa była prowadzona w latach 2009-2014. Budynek ma kształt płomienia. Multimedialna ekspozycja muzeum została stworzona przez firmę Adventure – Multimedialne Muzea.

Muzealna ekspozycja zlokalizowana jest na parterze oraz w podziemiach budynku i podzielona została na pięć stref tematycznych:

• Okiełznanie żywiołu,
• Przez antyk i wieki średnie,
• Pali się,
• Obszar duchowości,
• Mędrca szkiełko i oko.

Historia ekspozycji

Muzeum Ognia, ukazuje dzieje związków ludzkości z ogniem, jego niszczycielską siłę oraz metody walki z pożarami na przestrzeni wielu lat. Jest tutaj zobrazowany wpływ ognia na duchowość ludzi oraz na ich kulturę. Wśród atrakcji znajduje się tu m.in. rekonstrukcja prehistorycznej jaskini, ze „ścianą ognia”. Jest tutaj ukazana także dobroczynna rola ognia, przy którym ludzie mogli się ogrzać, wysuszyć mokre odzienie, a także mogli na nim gotować swoje potrawy. Znajduje się tutaj jako ciekawostka muzealna „ognista szafa grająca” oraz szereg doświadczeń do wykonania przez zwiedzających. Należy tutaj na przykład rozpalić wirtualny ogień olimpijski, ugasić pożar, posłuchać „ognistych” piosenek, czy sprawdzić ciepłotę własnego ciała. Zwiedzanie poprzedzone jest projekcją filmu pt. „Śladami ognia”.

Ewa Michałowska-Walkiewicz

Foto: Ewa Michałowska-Walkiewicz