Zagnańsk znajdziemy w województwie świętokrzyskim w powiecie kieleckim. Nazwa tej miejscowości pochodzi od znajdujących się tutaj przed laty licznymi stadami krów, które były własnością biskupstwa krakowskiego. Z wieczora, najmowani byli do ich zaganiania mieszkający tutaj ludzie, chcący sobie dorobić do skromnego uposażenia. Ponieważ zaganianie bydła należało do czynności codziennych, od tej właśnie czynności nazwano wspomnianą wieś.

Tereny te niegdyś należały do województwa sandomierskiego (w czasach I Rzeczpospolitej). Jak głosi stara legenda, we wspomnianej wsi zamieszkiwał przed laty bogaty młynarz Ircio, który miał piękną córkę Teresę. Teresa posługiwała w okolicznym kościele i wkrótce miała być matką dziecka księdza proboszcza. Nie wiedząc co czynić, dziewczyna utopiła się w rzece, która stanowiła siłę napędową koła młyńskiego w dobytku jej ojca. Od tego momentu rozżalony ojciec opuścił przynoszący krocie młyn, a duch dziewczyny straszy okolicę w każdą pierwszą noc miesiąca. W okresie lata, młode dziewczyny organizują w okolicach wspomnianego młyna nocne zabawy, wskrzeszając pamięć dawnych dni, poprzez śpiewy i tańce staropolskich utworów.

Młyn w Zagnańsku

Wieś znana była od początków XV wieku pod nazwą Zagnansko lub Zagdańsko. Z tym faktem związana jest kolejna legenda. Podobno przez tę wieś przechodził w dawnych wiekach mnich, który wracał z Gdańska. I sam on nazwał tę miejscowość Zagdańsko, gdyż leży ona w dużej odległości za Gdańskiem. W 1885 roku przez Zagnańsk przeprowadzono linię kolejową z Dęblina do Zagłębia Dąbrowskiego. W latach 1916–1918 Austriacy, władający tymi terenami, wybudowali tu duży tartak, a następnie bazę główną kolejki leśnej do zwożenia drewna z pobliskich lasów.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w Zagnańsku miały miejsce liczne akcje partyzanckie, m.in. spalenie niemieckiego tartaku przez polski Związek Odwetu w roku 1942, uwolnienie transportu wywożonych na roboty Polaków w listopadzie 1943 roku, zderzenie dwóch transportowców kolejowych w dniu 7 listopada 1943 roku oraz rozbrojenie przez oddział AK dowodzony przez „Barabasza” grupy strażników niemieckich w dniu 29 stycznia 1944 roku.

Wśród zabytków należy tu wymienić kościół parafialny pw. św. św. Rozalii i Marcina wzniesiony w 1664 roku przez biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego oraz cmentarz parafialny z mogiłami żołnierzy z 1939 roku. Wśród zabytków nie można nie wspomnieć o willach drewnianych z okresu dwudziestolecia międzywojennego, znajdujących się przy ulicach Spacerowej i Leśnej. W jednej z nich, w willi „Marysieńka”, znajduje się zabytkowa apteka. A szczególne miejsce w historii Zagnańska ma Dąb Bartek, w cieniu którego spał król Władysław Łokietek, odpoczywający po udanym polowaniu na grubego zwierza.

Przez Zagnańsk przebiega droga wojewódzka nr 750. Zatem dojazd do Zagnańska z Kielc jest zapewniony autobusami jak też i koleją.

Ewa Michałowska-Walkiewicz