Była najmłodsza córka króla Polski Zygmunta I Starego i włoskiej księżniczki Mediolanu Bony Sforzy. Urodziła się 1 listopada 1526 w Krakowie. W wieku 36 lat została królową Szwecji. Katarzyna Jagiellonka (szw. Katarina Jagiellonica) zapisała się na trwałe zarówno w historii Szwecji, jak i Polski. W jej rolę wcieliła się 37-letnia Victoria Enefors, która na pokładzie parowca ”Mariefred”, odbyła w iedzielę 23 czerwca, tę samą podróż, którą kilkaset lat temu odbyła Jagiellonka ze Sztokholmu do zamku Gripsholm.
Jagiellonka wychowywana była na wawelskim dworze, w otoczeniu dwóch ukochanych sióstr – Anny i Zofii. Wraz z nimi otrzymała dość wysokie wykształcenie jak na owe czasy. Zabrakło im jedynie matczynej miłości. Żyła wraz z siostrami w cieniu najstarszej siostry Jadwigi, którą matka oceniała jako najpiękniejszą i najinteligentniejszą, oraz Zygmunta Augusta, następcy tronu.
W 1548 roku umarł Zygmunt Stary, Katarzyna przeprowadza się wraz z siostrami i matką na Mazowsze. Tę decyzję spowodował konflikt, który się nasilił, gdy Jagiellończyk potajemnie ożenił się z Barbarą Radziwiłłówną pomimo sprzeciwu matki. Życie poza dworem królewskim utrudniało znalezienie odpowiedniego męża dla Katarzyny. Miała bliski kontakt ze swoją bratową Katarzyną Habsburżanką. Zakochała się z wzajemnością w jej bracie Ferdynandzie. Jednak Bona sceptycznie odnosiła się do Habsburgów i nie zgodziła się na małżeństwo. Ostatecznie, 4 października 1562 poślubiła o 11 lat młodszego od siebie Jana Wazę, przyrodniego brata panującego ówcześnie króla Szwecji.
Małżonkowie zamieszkali początkowo w zamku w Turku. To właśnie dzięki Katarzynie tamtejsze komnaty ozdobiły arrasy, dywany, meble, srebrne nakrycia stołu, które wniosło w dworze królewny polskiej więcej luksusu i przede wszystkim piękna. Dobry gust przyszła królowa musiała odziedziczyć po swoich rodzicach. Od zewnątrz jednak zamek przypominał typowy średniowieczny klasztor.
Po roku sielanki i beztroskiego dworskiego życia, w 1563 roku Jan został oskarżony o zdradę Szwecji. Jego brat, król szwedzki Eryk XIV obawiał się, że Jan poprzez małżeństwo z polską księżniczką zacznie spiskować z Rzeczpospolitą.
Catherine the Jagiellonian in prison, by Józef Simmler
Eryk XIV obawiając się brata uwięził książęcą parę na Zamku Gripsholm w Mariefred. Katarzynie zaproponowano wolność, ale ona pozostała wierna przy boku uwięzionego męża. W niewoli pozostali przez cztery lata. W między czasie parze urodziła się córka, Izabella (imię po swojej prababce, Izabeli Aragońskiej). Dziewczynka jednak umiera w 1564 roku, mając niespełna dwa lata. Jeju grób znajduje się w katedrze w Strängnäs. W tym samym roku na świat, w więzieniu, przychodzi Zygmunt, przyszły król Polski i Szwecji, znany jako Zygmunt III Waza.
Kilka lat później role dwóch braci się odwróciły. Jan III wstąpił na tron, a Erik ginie kilka lat później. Katarzyna Jagiellonka zostaje królową Szwecji. Jej artystyczny smak i gust miał wpływ na wprowadzenie renesansu do Szwecji. Burzliwe i pełne wydarzeń życie Jagiellonki kończy się po długiej chorobie w 1583 roku na zamku w Sztokholmie. Pochowana zostaje i do dziś spoczywa w katedrze w Uppsali.
Tę historię przypomniała rekonstrukcja podróży Jagiellonki statkiem ze Sztokholmu do Mariefred (gdzie znajduje się zamek Gripsholm), której pomysłodawcą była Victoria Enefors. 23 czerwca wcieliła się w postać Katarzyny i na pokładzie parowca ”Mariefred” odbyła podróż trasą Jagiellonki. Rozmowę z Victorią publikować będziemy w jednym z najbliższych numerów Nowej Gazety Polskiej.
STREFA.SE
