Krupowo (biał. Кру́пава; ros. Кpупово) to niewielka wieś w obwodzie grodzieńskim na Białorusi, położona ok 12 km na północny zachód od Lidy. We wsi znajduje się parafia katolicka założona w XV wieku. Tamtejszy kościół pw. Trójcy Przenajświętszej został wzniesiony w roku 1460 z inicjatywy wdowy Anny Dowojnowej, która w ten sposób wykonała „wolę zmarłego męża Iwaszki”. W drugiej połowie XVI w. parafia straciła samodzielność i tamtejszy kościół został dołączony, jako filialny, do parafii w lidzkiej Farze.
W roku 1766 w majątku, który należał wówczas do lidzkiego marszałka Narbutta, została zbudowana kaplica. Świątynia ta posiadała 4 ołtarze: główny – Trójcy Przenajświętszej, boczne – Matki Bożej z obrazem namalowanym w stylu rosyjskim i św. Jana Nepomucena, a także ołtarz przyścienny ku czci św. Jana z Padwy lub św. Antoniego. Kościół ten uległ zniszczeniu. Budowę nowej świątyni rozpoczęto w roku 1925. Prowadził ją ks. Józef Sobolewski. Budowa trwała trzy lata – do roku 1928. Konsekracji nowej świątyni dokonał abp wileński Romuald Jałbżykowski. Poświęcił też dzwony kościelne. Były to: dzwon „Grzegorz”, który pozostał ze starego kościoła oraz cztery inne, które zostały odlane w Niemczech: największy – „Bernardem” – na środki parafian, mniejszy – „Franciszek” – za pieniądze Ferdynanda Ejsmonta, „Józef” – na środki proboszcza ks. J. Sobolewskiego oraz najmniejszy – „Paweł”. Nowy kościół pw. Trójcy Przenajświętszej przetrwał do czasów obecnych – jako świątynia trzynawowa, z jedną wieżą z transeptem i dwiema zakrystiami. Od wielu lat proboszczem jest tam ks. Piotr Kubel. Parafia w Krupowie jest jedną z najstarszych parafii dekanatu lidzkiego. Świątynia działała za czasów władzy radzieckiej, choć czasem bez stałego proboszcza.
W kościele znajduje się obraz św. Antoniego. Namalował go i przekazał tamtejszej świątyni w darze rotmistrz Witold Pilecki. Obraz znajduje się na ścianie z lewej strony. Zwraca od razu uwagę odwiedzających, bo nie ma nic wspólnego z klasycznym malarstwem sakralnym.
Rotmistrz Witold Pilecki spędził w Krupowie, w rodzinnym majątku Sukurcze, kilkanaście lat młodzieńczych. Urodził się zaś Ołońcu (1901) w północno-zachodniej Rosji. W internetowych biogramach Pileckiego najczęściej można znaleźć informację o tym, że w roku 1922 rozpoczął studia na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie jako nadzwyczajny słuchacz Wydziału Sztuk Pięknych. Ze względu na trudną sytuację materialną musiał je przerwać. Obok zainteresowań poezją i prozą również bardzo przyjaźnie spoglądał w stronę malarstwa. Był bohaterem wojny z bolszewikami i uczestnikiem kampanii 1939 r. W okupowanej stolicy współtworzył Tajną Armię Polską. 19 września 1940 roku, aby zebrać informacje o niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz, dobrowolnie wszedł w „kocioł” podczas łapanki. Trafił następnie do Auschwitz i uciekł z obozu pod koniec kwietnia 1943 roku. Służył w AK i brał udział w Powstaniu Warszawskim. W latach 1944-45 był w niewoli niemieckiej w oflagu w Murnau. Po wyzwoleniu obozu dołączył do II Korpusu Polskiego we Włoszech. W październiku roku 1945 wrócił do Polski, by prowadzić działalność wywiadowczą na rzecz II Korpusu. W maju 1947 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy UB. Oskarżono go wówczas m.in. o działalność wywiadowczą na rzecz polskiego rządu na emigracji. W czasie śledztwa był torturowany. 15 marca 1948 skazano go na karę śmierci. Wyrok wykonano 25 maja w więzieniu mokotowskim przy ul. Rakowieckiej. Miejsce pochówku Pileckiego nigdy nie zostało ujawnione przez komunistyczne władze. Jest wielce prawdopodobne, że jego ciało wrzucono do dołów śmierci, wraz z innymi ofiarami komunizmu, na Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Do roku 1989 wszelkie informacje o dokonaniach i losie rotmistrza Pileckiego podlegały w PRL cenzurze. Witold Pilecki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Orderem Orła Białego, a w roku 2013 został awansowany do stopnia pułkownika.
Po majątku Pileckich w Sukurczach, niestety nie zostało już śladu, ponieważ natychmiast po zakończeniu wojny został on rozebrany na polecenie władz. Z materiałów uzyskanych po jego rozbiórce wybudowano sielski nieistniejący już klub w Krupowie oraz pobudowano dom mieszkalny. Za to na położonym na uboczu wsi wiejskim cmentarzu, spoczywają szczątki rodziny Pileckich.
Tekst i zdjęcia: Leszek Wątróbski
