W 1417 roku, na nowosądeckim zamku król Władysław Jagiełło w obecności dziedzica i mieszczan gorlickich, nadał temu miastu niemiecki przywilej lokacyjny. Tym samym mocą królewskiego rozporządzenia, mieszczanie gorliccy zostali uwolnieni spod władzy starosty. Wówczas to zauważa się sukcesywny rozwój Gorlic. Odpis tego aktu zachował się do dnia dzisiejszego:

,,Imię Pańskie. Amen. Na wieczną rzeczy pamiątkę, My, Władysław, z Łaski Bożej Król Polski, największy Książę Ziemi Krakowskiej, Sandomierskiej, Sieradzkiej, Łęczyckiej, Kujawskiej, Litwy, Pan i dziedzic Pomorza i Rusi, oznajmiamy… komu należy… że na usilne prośby mężnego Dersława Karwacjana z Gorlic Miasto Gorlice i wsi zwane Gruszów, Stróżówka, Glinik, Rychwałd I (drugi) Wychwałd położone w Ziemi Krakowskiej, a Powiecie Bieckim tak jak w swoich krańcach wzdłuż i wszerz i dookoła z dawna są określone i ograniczone przenosimy na wieczne trwanie z Prawa Polskiego na Prawo Niemieckie zwane Magdeburskim. Znosimy tamże wszelkie Prawa Polskie, zwyczaje i obyczaje, które zwykły zakłócać toż Prawo Niemieckie. Ponadto włączamy, uwalniamy i wyzwalamy wieczyście wszystkich i poszczególnych kmieci, karczmarzy i jakichkolwiek mieszkańców wspomnianego miasta i wymienionych wsi od wszelkiej jurysdykcji i władzy Starostw, Sędziów… na zaświadczenie tego pisma przywiesza się naszą pieczęć.…”.

Dzięki Karwacjanom

Gorlice założył ród Karwacjanów. Byli oni pierwszymi właścicielami istniejącego w Gorlicach dworu. Karwacjanie, to rodzina mieszczańska, która na początku przybycia do Polski zamieszkała w Krakowie. Pierwsza wzmianka o Karwacjanach pojawiła się w księgach miejskich w roku 1324. Są oni we wspomnianych księgach wymieniani jako bankierzy i właściciele browarów krakowskich. To oni przyczyniają się do powolnego rozwoju stopy ekonomicznej południowej Polski. Karwacjanie przybyli do Polski z Francji. Kroniki z lat 1320-1350 wymieniają imiona trzech braci Karwacjanów: Marcin, Piotr i Jekel, którzy byli pierwszymi wówczas bankierami, żyjącymi z lichwy. Założyciel Gorlic niejaki Dersław I Karwacjan, był prawdopodobnie synem Marcina i był on właścicielem kilku krakowskich kamienic, kopalni ołowiu i srebra w Libiążu, Trzebinii i zamku w Janowicach.

Czternaste stulecie

W latach osiemdziesiątych XIV stulecia, Dersław otrzymał urząd stolnika sandomierskiego. W połowie XIV wieku, ród Karwacjanów ’został adoptowany’ do herbu Zadora, który został im nadany przez ród Lanckorońskich.

XIX wiek

Gorlice w XIX wieku pozostawały w rękach prywatnych. Dersław Karwacjan zmarł przypuszczalnie między rokiem 1400 a 1404 w Krakowie, pozostawiając czworo dzieci: Dersława, Jana, Kachnę i Elżbietę. Przy sukcesji pozostawionego przez Dersława majątku, Jan otrzymał Janowice, a Dersław II Gorlice. Bracia sprzedali kopalnie ołowiu stając się odtąd ziemianami. Gorlice określane już w 1404 roku mianem ’Oppidum’ były miastem obwarowanym. Zauważa się w tym czasie  dynamiczny rozwój gospodarczy i architektoniczny miasta. Dersław II założył tu nowy rynek, wyznaczył ilość działek budowlanych. Wtedy też przypuszczalnie powstała najstarsza część Dworu, zwana „wieżą dworską”.

W rękach Piotra i Jana

W roku 1425 Dersław II Karwacjan, a po nim zostało dwóch synów: Piotra i Jana, którzy podzielili Gorlice. Miasto posiadające już wtedy przystań rzeczną na Ropie, pełniło funkcję węzła handlowego, a głównym produktem handlu było wino. Karwacjanie powiększyli wcześniejszą budowlę tak, by miała ona długą piwnicę, pełniącą rolę składu wina. Do tej budowli dobudowano północną ścianę niemal całkowicie pozbawioną otworów. Dobudowano także kwadratową budowlę połączoną z pierwotną specjalnym korytarzykiem ze schodami w części północnej. Budynek ten obejmował podpiwniczone pomieszczenie opatrzone przynajmniej jednym piętrem ze strzelnicami na parterze w kształcie czworobocznych otworów. Nad częścią murowaną wieży, pozostawiona została drewniana konstrukcja poddasza. Wieża dworska dla większego bezpieczeństwa, otoczona była fosą.

Siedziba rycerska

Dwór Karwacjanów, był więc obronną wieżą mieszkalną, stanowiącą także siedzibę szlachecko-rycerską. Przy okazji rozbudowy gorlickiego dworu, dawny rynek miejski zwany (Dworzysko) przesunięto na wschód miasta. W rogu rynku lokowano kościół fundacji Karwacjanów, a także cmentarz. Wzmocniono też walory obronne miasta, w mieście wzniesiono browar, łaźnię i jatki. Wieża Karwacjanów oraz fosa z drewnianymi umocnieniami, uzupełniały obronny system Gorlic.

Ewa Michałowska-Walkiewicz