Dziewięć lat temu na Nybrogatan 6 w Sztokholmie, gdzie znajdował się słynny Hotel Örnsköld, odsłaniano uroczyście tablicę upamiętniającą szwedzką pomoc dla Polski w okresie Solidarności i Stanu Wojennego. W październiku zeszłego roku hotel zamknięto, a tablica została zdemontowana. Nie ma żadnego uzasadnienia dla tej skandalicznej decyzji.

Hotel Örnsköld – Nybrogatan 6. Miejsce to jest w szczególny sposób związane z historią polskiej opozycji – to właśnie w tym hotelu, dzięki pomocy szwedzkich przyjaciół, zatrzymywali się przybywający do Sztokholmu polscy dysydenci. W latach 1980-tych wydarzenia w Polsce były bardzo ważne dla szwedzkiego społeczeństwa. Udzielona w tamtym okresie Polsce pomoc była – na tamte czasy – prawdopodobnie największą w historii Szwecji akcją humanitarną. Przewożono do Polski również maszyny drukarskie i papier, które służyły podziemiu w jego walce z komunistycznym reżimem. Organizowano też w Szwecji demonstracje przeciwko totalitarnym władzom w Polsce.

Symboliczna tablica przypominała nie tylko o tej pięknej karcie szwedzko-polskiej historii, ale także o demokratycznych przemianach w Europie, które zostały zapoczątkowane niemal 40 lat temu, dzięki powstaniu w 1980 roku w Stoczni Gdańskiej niezależnego związku zawodowego Solidarność. Szwedzi pomagając Polakom również mieli udział w wydarzeniach, które zmieniły mapę naszego kontynentu.

Tablicę odsłonięto 28 maja 2010 roku. Podczas uroczystości odczytano list Lecha Wałęsy adresowany do Narodu Szwedzkiego, w którym stwierdził: „tę ponadnarodową solidarnością zmieniliśmy rzeczywistość … otworzyliśmy nową epokę”.

Nawiązując do nazwy hotelu, w Sztokholmie w latach 80-tych, ukazywał się szwedzki periodyk zatytułowany „Hotell Örnsköld” zamieszczający przekłady najważniejszych dokumentów i publikacji polskiej opozycji.

2016 rok

Pamiątkowa tablica powstała z inicjatywy polskiej przy wsparciu Miasta Sztokholmu. Odsłaniali ją wspólnie prezydent Sztokholmu Bo Bladholm oraz ówczesny ambasador polski Michał Czyż. Głos też zabrała ówczesna szwedzka minister d/s europejskich, Birgitta Ohlsson.

Perypetie z zachowaniem pamiątkowej tablicy na budynku rozpoczęły się wraz z problemami jakie przeżywał sam Hotel. Jego ostatnimi właścicielami byli Börje och Boel Ekstrand, którzy prowadzili Hotel przez ostatnie 35 lat – sam hotel rozpoczął działalność już w 1910 roku. Hotel (27 pokoi) położony tuż koło Teatru Dramatycznego, był szczególnie ulubionym miejscem zatrzymywania się w Sztokholmie, szwedzkiej elity artystycznej. Stałymi gośćmi Hotelu byli m.in. Ingmar Bergman, Jarl Kulle, Mikael Persbrandt, tutaj też zatrzymywał się podczas pobytów w Sztokholmie twórca IKEI, Ingvar Kamprad wraz z małżonką.

Hotel Örnsköld miał swoją historię i renomę, chociaż – jak na dzisiejsze warunki – był staroświecki, a urzędnicy miejscy coraz częściej zwracali uwagę, że nie odpowiada standardom, jakie stawiane są branży hotelowej. Zwracano uwagę na niedociągnięcia jeśli chodzi o zabezpieczenie przeciwpożarowe, niewłaściwą wentylację budynku.

Lipiec 2019

Od kilku lat właściciel posesji (Statens fastighetsverk) próbował pozbyć się “kłopotliwego” najemcy, a właściciele Hotelu coraz mniej mieli sił, by go prowadzić – Börje Ekstrand ma lat 78, jego żona 73. Wnętrza hotelowe wymagały renowacji i kapitału. Chcą uratować hotel zgłaszali się ewentualni nabywcy (w tym jeden z aktorów), którzy chcieli odkupić cały budynek od Statens fastighetsverk, ale do transakcji nie doszło. Ekstrandowie skarżyli się, że działania właściciela budynku były złośliwe i niezrozumiałe. W październiku 2018 roku Hotel został zamknięty. Zapadła decyzja, że zostanie przebudowany w środku i znajdą się tam pomieszczenia biurowe.

Znad wejścia zniknął historyczny szyld Hotelu (nazwa pozostała jedynie na drzwiach wejściowych). Upłynęło wiele miesięcy, ale prac remontowych nie rozpoczęto. Nie było więc żadnego umotywowania, by pamiątkową tablicę “solidarności szwedzko-polskiej” usunąć! Od zewnątrz budynek raczej nie będzie remontowany. Nie wiadomo, gdzie jest tablica i czy powróci na swoje miejsce. Na razie historia z Hotelem i tablicą jest jednym wielkim skandalem. (tn)